कागदशिल्प
सतत कोणती तरी कृती करत राहणे, विशेषत: आवडीची कृती करणे यात विद्यार्थ्यांना अधिक आनंद वाटतो. यातून ते काहीतरी शिकत असतात. निर्मितीचे कारण शोधण्यासाठी तसेच नवनिर्मिती करण्यासाठी त्यांची सतत धडपड चालू असते. या धडपडीतून मिळणारे यश छोटेसे असले तरीही त्यातून मिळणारा आनंद त्यांच्या दृष्टिने फार मोठा असतो. भाषेबरोबर कलेच्या माध्यमातून विद्यार्थी *आकार, रेषा, रंग, शारीरिक मुद्रा, अभिनय* आदि संदर्भाने भाव व्यक्त करण्यासाठी व त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाचा सर्वांगीण विकास होण्यासाठी आज इयत्ता ३ री व ४ थी साठी *कलाशिक्षण* या विषयाला अनुसरून *चित्रशिल्प* या कलागटातील/क्षेत्रातील *कागदशिल्प* हा उपक्रम शाळेत राबविला.
✅*उपक्रमाचा हेतू*~
*फिंगर पपेट* तयार करणे हा होय.
✳शैक्षणिक साहित्य~
*रंगीत घोटीव पेपर, डिंक/फेव्हीकाॅल, कात्री, रंगीत मार्करपेन, पट्टी आदि.*
❇ *कृती*~
(०१) आयताकृती आकारात घोटीव पेपर कापून घ्या.
(०२) हाताची दोन किंवा चार बोटे मावतील अशा. आकाराची घोटीव पेपरची गुंडाळी तयार करा. त्या पेपरची कड चिकटवून घ्या. रंगीत भाग बाहेरून असल्याची खात्री करा.
(०३) घोटीव पेपरमधून वर्तुळाकृती, त्रिकोणाकृती वा अर्धगोलाकृती दोन कानांचे आकार तयार करून घ्या.
(०४) आता तयार केलेल्या गुंडाळीला कोणतेही एकसारखे दोन कान चिकटवा.
(०५) गुंडाळीवर वेगवेगळ्या रंगांनी डोळे, नाक, तोंड काढा.
(०६) बोटात ही *फिंगर पपेट* घालून मजेदार खेळ खेळा.
घोटीव कागदापासून माळ तसेच बैल, मांजर (प्राणी व पक्षी) यांचे मुखवटे व अशा बर्याच परिचित वस्तू तयार करता येतात.
⏩ *अध्ययन फलनिष्पत्ती*~
(०१) योग्य आकारात कागद फाडता येतो, घड्या घालता येतात, चिकटवता येते.
(०२) कागदापासून परिसरातील परिचित वस्तू तयार करतात.
(०३) विद्यार्थांची निरिक्षणशक्ती, स्मरणशक्ती आणि कल्पनाशक्ती यांचा विकास साधता येतो. विद्यार्थ्यांमध्ये एकाग्रता निर्माण करणे.
(०४) विद्यार्थांमध्ये आत्मविश्वास वाढीस लागतो. (०५) विद्यार्थांना 'स्व' निर्मितीतून आनंद मिळतो. (०६) वेगवेगळ्या आकारात सजावट करतात . (०७) निसर्गातील विविध आकारांचे निरीक्षण करतात.
(०८) मनातील अव्यक्त विचार, कल्पना, भाव-भावना विशद करतात.
(०९) विद्यार्थांमध्ये कलेच्या माध्यमातून भाषा, निसर्गाचा शोध, इतरांबद्दलची जाण, कल्पकता व शोधकवृत्तीला चालना, जीवनाबद्दलची सौंदर्यवादी दृष्टिकोन आदि. निर्माण करण्यासाठी व सखोल बनविण्यासाठी क्षमता विकसित होते.*
✔ *उपक्रमाची उद्दिष्टे*~
(०१) विद्यार्थ्यांना कृतीच्या माध्यमातून अध्ययन अनुभव देणे.
(०२) कृती व आंतरक्रिया या माध्यमातून. स्वयंअध्ययनाची संधी देणे.
(०३) विद्यार्थ्यांनी प्रश्न विचारणे, स्वत:हून शंका उपस्थित करणे यासाठी त्यांना प्रेरित करणे वा स्वातंत्र्य देणे.
(०४) अध्ययनातील दडपण कमी करणे.
(०५) सर्वांना सहभागाची संधी उपलब्ध करून देणे. (०६) एकमेकांना सहकार्य करण्याची संधी देणे.*
अशा प्रकारे *"कागदशिल्प"* हा उपक्रम शाळेत राबविण्यात आला.
या घटकातून *गणित विषयांतर्गत भौमितिक आकार, परिसर अभ्यास अंतर्गत परिसरातील परिचित व उपलब्ध वस्तू, कार्यानुभव या विषयातील कागदकाम आधी घटकांचा समन्वय साधला जातो.*
*Every action is a source of thought.*
*संकल्पना व शब्दनिर्मिती*
संतोष मो. मनवर.
जि.प.उ.प्रा.शाळा पंचाळा.
सतत कोणती तरी कृती करत राहणे, विशेषत: आवडीची कृती करणे यात विद्यार्थ्यांना अधिक आनंद वाटतो. यातून ते काहीतरी शिकत असतात. निर्मितीचे कारण शोधण्यासाठी तसेच नवनिर्मिती करण्यासाठी त्यांची सतत धडपड चालू असते. या धडपडीतून मिळणारे यश छोटेसे असले तरीही त्यातून मिळणारा आनंद त्यांच्या दृष्टिने फार मोठा असतो. भाषेबरोबर कलेच्या माध्यमातून विद्यार्थी *आकार, रेषा, रंग, शारीरिक मुद्रा, अभिनय* आदि संदर्भाने भाव व्यक्त करण्यासाठी व त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाचा सर्वांगीण विकास होण्यासाठी आज इयत्ता ३ री व ४ थी साठी *कलाशिक्षण* या विषयाला अनुसरून *चित्रशिल्प* या कलागटातील/क्षेत्रातील *कागदशिल्प* हा उपक्रम शाळेत राबविला.
✅*उपक्रमाचा हेतू*~
*फिंगर पपेट* तयार करणे हा होय.
✳शैक्षणिक साहित्य~
*रंगीत घोटीव पेपर, डिंक/फेव्हीकाॅल, कात्री, रंगीत मार्करपेन, पट्टी आदि.*
❇ *कृती*~
(०१) आयताकृती आकारात घोटीव पेपर कापून घ्या.
(०२) हाताची दोन किंवा चार बोटे मावतील अशा. आकाराची घोटीव पेपरची गुंडाळी तयार करा. त्या पेपरची कड चिकटवून घ्या. रंगीत भाग बाहेरून असल्याची खात्री करा.
(०३) घोटीव पेपरमधून वर्तुळाकृती, त्रिकोणाकृती वा अर्धगोलाकृती दोन कानांचे आकार तयार करून घ्या.
(०४) आता तयार केलेल्या गुंडाळीला कोणतेही एकसारखे दोन कान चिकटवा.
(०५) गुंडाळीवर वेगवेगळ्या रंगांनी डोळे, नाक, तोंड काढा.
(०६) बोटात ही *फिंगर पपेट* घालून मजेदार खेळ खेळा.
घोटीव कागदापासून माळ तसेच बैल, मांजर (प्राणी व पक्षी) यांचे मुखवटे व अशा बर्याच परिचित वस्तू तयार करता येतात.
⏩ *अध्ययन फलनिष्पत्ती*~
(०१) योग्य आकारात कागद फाडता येतो, घड्या घालता येतात, चिकटवता येते.
(०२) कागदापासून परिसरातील परिचित वस्तू तयार करतात.
(०३) विद्यार्थांची निरिक्षणशक्ती, स्मरणशक्ती आणि कल्पनाशक्ती यांचा विकास साधता येतो. विद्यार्थ्यांमध्ये एकाग्रता निर्माण करणे.
(०४) विद्यार्थांमध्ये आत्मविश्वास वाढीस लागतो. (०५) विद्यार्थांना 'स्व' निर्मितीतून आनंद मिळतो. (०६) वेगवेगळ्या आकारात सजावट करतात . (०७) निसर्गातील विविध आकारांचे निरीक्षण करतात.
(०८) मनातील अव्यक्त विचार, कल्पना, भाव-भावना विशद करतात.
(०९) विद्यार्थांमध्ये कलेच्या माध्यमातून भाषा, निसर्गाचा शोध, इतरांबद्दलची जाण, कल्पकता व शोधकवृत्तीला चालना, जीवनाबद्दलची सौंदर्यवादी दृष्टिकोन आदि. निर्माण करण्यासाठी व सखोल बनविण्यासाठी क्षमता विकसित होते.*
✔ *उपक्रमाची उद्दिष्टे*~
(०१) विद्यार्थ्यांना कृतीच्या माध्यमातून अध्ययन अनुभव देणे.
(०२) कृती व आंतरक्रिया या माध्यमातून. स्वयंअध्ययनाची संधी देणे.
(०३) विद्यार्थ्यांनी प्रश्न विचारणे, स्वत:हून शंका उपस्थित करणे यासाठी त्यांना प्रेरित करणे वा स्वातंत्र्य देणे.
(०४) अध्ययनातील दडपण कमी करणे.
(०५) सर्वांना सहभागाची संधी उपलब्ध करून देणे. (०६) एकमेकांना सहकार्य करण्याची संधी देणे.*
अशा प्रकारे *"कागदशिल्प"* हा उपक्रम शाळेत राबविण्यात आला.
या घटकातून *गणित विषयांतर्गत भौमितिक आकार, परिसर अभ्यास अंतर्गत परिसरातील परिचित व उपलब्ध वस्तू, कार्यानुभव या विषयातील कागदकाम आधी घटकांचा समन्वय साधला जातो.*
*Every action is a source of thought.*
*संकल्पना व शब्दनिर्मिती*
संतोष मो. मनवर.
जि.प.उ.प्रा.शाळा पंचाळा.
No comments:
Post a Comment